Przesadzanie sosen

Jeśli plac pod kulturą będący nie zarasta chwastem lub też bardzo mało, co ma miejsce na gruncie chudym, to na plac taki już jednolatki sosnowe można przesadzać wprost z grządek nasiennych, Przy tym zwracać należy uwagę, aby przy wydobywaniu rośliny z grzędy nasiennej korzenie jej były długie. Zdjąwszy cienką, wierzchnią warstwę ziemi szpadlem lub motyką, sadzą w to miejsce sosnę za pomocą kija, lecz dlatego trzeba mieć kij żelazny, albo okuty chociaż żelazem. Na gruntach suchych można robić bruzdy pługiem i sadzić w dno bruzdy jednolatki. Na zadarnionych (wycieńczonych) gruntach sadzą na rozpłatane darniny (w talerze). W tym celu wyrzynają szpadlem lub pługiem kawałki darniny, wielkości 1 stopy kwadratowej i wywróciwszy je trawą do ziemi, wywiercają w środku darniny dołek kijem, tak, żeby głębokość dołka była większą niż grubość darniny. Zasypawszy następnie dołek ziemią pulchną (lub kompostem, albo darnią już spaloną, tzw. ługiem, popiołem darniowym) sadzą jednolatki kijem.

Jeśli przestrzeń kultury zarasta chwastem, to na takie miejsca wysadzają 3-4-letnie sosny, wyhodowane w szkółce drzewnej. W razie jeżeli roślinki sosno­we chorują na grzędach nasiennych lub w szkółce drzewnej, to wychowanie sadzonek starszych niż jednolatki jest bardzo trudne z przyczyny, iż takowe mają chorobę zaraźliwą (tzw. Schiitte), a śmiertelną w wieku 2-3 lat. Dla uniknięcia tak zaraźliwej choroby i przygotowania sosenek zdrowych i zdatnych do przesadzenia w wieku lat 3-4, proponujemy następujące sposoby urządzania szkółek drzewnych:

a) Przeorawszy ziemię w kawały, mające wysokość 1 wielkośei szpadla, szerokość l stopie i w odległości jeden (kawał) od drugiego 2 stopy, sadzie jednolatki kijem, oddalając sadzonki jedną od drugiej o stopę. W pierwszym roku należy przepiec szkółkę. Przy rządkiem rozmieszczeniu sadzonek, chore nie zarażają zdrowych i sadzić je można w takim razie w wieku lat 4-5 z grudkami ziemi, w wieku zaś 3 lat bez tych.

b) Zdjąwszy paskami darninę, przy zachowaniu tej samej szerokości i odległości, jak w opisanym wyżej sposobie a) i przewróciwszy darninę trawą w dół obok pasów, wysadzać można jednolatki albo na gołe pasy, albo na wywróconą darninę tak samo, jak opisano wyżej, tj. z przysypywaniem ziemi pulchnej. Z takiej szkółki sadzonki wykopywać można z grudkami ziemi.

c) Nasypawszy na rolę zadarnioną, gliniastą, albo glinianą (glina zmieszana z obcymi cząstkami, np. na łące) warstwę piasku drobnego na 5 centymetrów, sadzić można jednolatki w odległości pomiędzy sosenkami najmniej 1 stopy. Ponieważ grunt poprzednio nie jest uprawiany, wykopywane 3-latki mają korzenie w zwięzłych bryłach ziemi, z jakimi, wydostając sadzonki, można bez obawy przewozie je na dalszą przestrzeń. Zasypywanie piaskiem miejsc przeznaczonych pod szkółkę dokonywa się w tym celu, aby przeszkodzić rozwijaniu się chwastów leśnych, szczególnie w pierwszym roku. Wysadzać zaś można sadzonki 3-4-letnie z grudkami, wydobywając je wraz z sosenkami szpadlem zwyczajnym lub cylindrycznym (patrz niżej o przesadzaniu świerku).

d) Ze szkółek drzewnych, dokąd jednolatki przesadzane były w odległości 15 centymetrów jedna od drugiej, wysadzają się sadzonki na stałe miejsce w wieku lat 2-3, albo przy pomocy kija, albo szpadla cylindrycznego do dołków (patrz niżej). Jeżeli te 3-letnie sadzonki okażą się zarazi po przesadzeniu na wiosnę niezdrowe, to należy przesadzić je na powrót do szkółki, tym razem jednak zachowawszy odległość jednej od drugiej 25 centymetrów i oczyściwszy przed przesadzeniem sosenki od igieł niezdrowych; jeżeli znów się pokażą gły żółte, należy je pościnać. Po dwóch latach, tj. gdy sadzonki dojdą do 5 lat wieku, można już je przenieść na miejsce stałe z grudkami.

Po rozsadzeniu 3-letnich i starszych sosenek w pierwszym roku otrzymamy pędy znacznie krótsze od normalnych; w drugim dopiero roku zauważymy zwyczajny wzrost pędów. Przesadzanie z grudkami odnosi skutki lepsze niż bez tych.